Attende til dei norske røtene

Nynorsken er på vikande front. Og han har lenge vore det. Kva skal gjerast for at målsaka kan få vind i segla att? Sist helg vart det gjort freistnader på å svara på det. Det var debatt på Litteraturhuset i Oslo. «Har nynorsken ei framtid som riksspråk» var temaet. Attom spørsmålet kan det gamle slagordet «Nynorsk som einaste riksmål i landet» skimtast. Men dén saka er alt avgjord: Bokmålet har vunne den norske språkstriden. Spørsmålet fekk dermed eit anna innhald: Skal ein framleis kjempe for nynorsk som landsdekkjande språk eller bita i det sure eplet og sannkjenne at målet er vorte eit regionalspråk?

Språkdiktet kontra erfaringsdiktet

Siste utgåve av Vinduet er vigd poesi. «Finst det noko karakteristika for, eller hovudlinjer i, norsk poesi», spør Mazdak Shafieian utvalde aktørar i poesifeltet. I ein enkét freistar Bendik Wold, Karin Haugen, Nora Simonhjell, Paal Bjelke Andersen, Audun Lindholm og Gunnar Wærness svara på spørsmålet.

Innkjøpsordninga

Innkjøpsordninga er sereige for norsk litteratur – på godt og vondt. Om medlemene i ei av nemndene går frå å vera deskriptive – dvs. fylgje med på endringar og innovasjonar i litteraturen og verka stadfestande på domen hos fleirtalet av kritikarar i aviser og tidsskrift – til å vera normative og konserverande – motverke innovasjon og mangfald som har hausta ros av habile kritikarar, er innkjøpsordninga meir til stelp enn til hjelp for levande litteratur. Dagens medlemer av lyrikknemnda deler alle meir eller mindre ein postmodernistisk ståstad. Sjangerproblematisering og det ludiske er nøkkelord – men vel å merke det ludiske innanfor visse grenser, leik med sonetteforma er fy-fy. Vi har høyrt det før: Litteratur med “agenda” er skadeleg for sjel og sinn. Men når relativistane er meir fundamentalistiske enn dei med “agenda”, lyt dei føreta ei ny rekognosering i poesiens internasjonale landskap. Og for all del, ta turen denne gongen til eit anna land enn Sverige eller gamle bestefar Bernstein i USA. Om nokon har lyst til å lesa debatt om sernorsk statslyrikk og statskontroll, klikk vidare her:   

Drogar

I Edvard Munchs “Den Syge” står det eit glas raud væske. Det er laudanum, opium-tinktur eller opiums-vin, den gong sett på som ein medisin med lindrande verknad. Men ein skal ikkje langt attende i tid for å finne farmakopoeia der opium vart tilskrive lækjande kraft. Og ikkje berre opium, men ei rad andre hallusiongenar var etterspurde som mirakelkurar.

Nok dikta om kjærleiken i dag – om nederlandsk samtidslyrikk

Dikt oppstår ikkje av det tomme ingenting. Fantasi og gode idéar må til, men det er ikkje nok. Omgjevnaden tel med. Påverkninga frå den føregåande diktargenerasjonen er ikkje minst viktig. Diktarar let seg inspirere av den førre diktargenerasjon og formar poetikken som eit framhald av det litterære programmet deira, eller dei utfører det vidgjetne litterære fadermordet, avviser foreldregenerasjonens litteratursyn og utviklar seg i motsett retning. Men kva dei enn gjer, så var føresetnadene for valet lagt til grunn av den førre diktargenerasjonen. Valet skjer i eit historisk rom.

Stefan George – Om diktning

Stefan George

Om diktning

I

I diktningen – som i alle kunstvirksomheter – er enhver som er grepet av
henfallenheten til å ville »si« noe eller »bevirke« noe ikke engang verdt å
tre inn i kunstens forgård.

Enhver uåndelig spissfindighet ethvert kiv med livet tyder på en ennå
uordnet tenkevirksomhet og må holdes borte fra kunsten.

Til våre kritikarar

Följande text har publicerats som en replik till Lina Undrum Mariussens recension av antologin Urblå Natt i nättidskriften Jung.no. Men den är ursprungligt skriven med tanke på andra kritiker av Urblå Natt som var lite väl självsäkra i sin uppfattning av traditionsmedveten poesi. Vi publicerar därför texten på nytt här.